İSTANBUL – Ürdün’deki Filistin diasporasından, Halkın Birliği Partisi Genel Sekreter Yardımcısı ve Küba Dostluk Derneği Lider Yardımcısı Dr. İsam Havace, Türkiye Emekçi Partisi’nin (TİP) 9 Kasım Cumartesi günü İstanbul’da düzenlediği Filistin Halkıyla Dayanışma Gecesi’ne de katılmak üzere Türkiye’ye geldi. Havace, gecede yaptığı konuşmada, “Filistin halkının üzerine yağan bombaları durdurmak için sokağa dökülenleri selamlıyoruz” dedi.
İsrail’in Gazze’ye bir seneyi aşkın müddettir devam eden taarruzlarını konuşmak üzere bir ortaya geldiğimiz Dr. Havace, dünya çapında Filistin’e takviye için yapılan aksiyonların yalnızca kısa vadede değil, uzun vadedeki tesirlerine de dikkat çekerek ABD’de yapılan ve Cumhuriyetçi aday Donald Trump’ın tekrar lider seçildiği seçimlere işaret etti. Türkiye’de yalnızca sağ ya da sol değil tüm kesitlerin Filistin’i desteklediğini söyleyen Havace, Türkiye hükümetinin halinin Mısır üzere kimi Arap ülkelerine benzediğini, Gazze ve İsrail konusundaki telaffuz ve aksiyonları ortasındaki farkın Filistinliler nezdinde şaşkınlıkla karşılandığını anlattı.
‘NETANYAHU ATEŞKES KONUSUNDA HİÇBİR VAKİT ÖNEMLİ DEĞİLDİ’
Dr. İsam Havace. Bir devlet hastanesinde pediatrist olarak çalıştığını, tıpkı vakitte Ürdün’deki büyük sol partilerden Halkın Birliği Partisi’nin Genel Sekreter Yardımcılığını yürüttüğünü kaydeden Dr. İsam Havace, Ürdün’deki çalışma alanlarından birinin de Filistin halkını desteklemek, bilhassa son bir sene içinde Filistin halkına ve direnişe mümkün olan tüm formlarda dayanak sağlamak olduğunu kaydetti. İsrail’in taarruzları altındaki Gazze’deki son durumu kıymetlendiren Havace, İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’ya işaret ederek, “Başta ateşkes konuşmaları vardı. Fakat Netanyahu, ateşkes konusunda hiçbir vakit önemli değildi. Bunu Gazze’deki her şeyi, altyapıyı ve direnişi yok etmek için bir fırsat olarak kullandı. Bu, Filistinlileri Gazze’den çıkarmak için bir çeşit hazırlıktı” diye konuştu.
Netanyahu’nun ateşkesi kabul etmesi halinde Filistinlilerin toprakları için direnmek üzere daha güçlü geri döneceğini düşündüğünü anlatan Havace, İsrail’in savaşa ve Gazze’yi yok etmek için ataklarına devam ettiğine işaret ederek şöyle konuştu: “Sonra dünya, bunun tüm Filistin halkına karşı bir soykırım olduğunu anlamaya başladı. Gazze’deki direniş de Netanyahu’nun istediğini kabul etmeyeceklerini teyit etti. Netanyahu ise ABD ve Batı’nın tam dayanağını alıyor. Netanyahu ateşkesi kabul etmeyecek; onlar ise Netanyahu’yu durdurmak için rastgele bir güç uygulamıyor. Bunu İsrail’in legal müdafaası olarak kabul ediyor ve Gazze’deki halkı öldürerek kendini savunma hakkının olduğunu söylüyorlar.”
‘ÜRDÜN HALKI FİLİSTİN PROBLEMİNİ VE DİRENİŞ HAKKINI DESTEKLİYOR’
Ürdün idaresi ile Ürdün halkının Gazze’ye yaklaşımını da pahalandıran Dr. İsam Havace, “Sokaktaki, her yerdeki tüm Ürdün halkı, Filistin sıkıntısını destekliyor. Birebir vakitte Filistin halkının direniş hakkını da destekliyorlar. Hepsi, Ürdün’ün İsrail ile olan tüm ilgilerini kesmesini istiyor. İsrail ve Ürdün arasındaki Arava Vadisi (Barış) Antlaşması’nın ve gaz mutabakatının iptal edilmesini de talep ediyorlar. Lakin, Ürdün’deki yetkililer insanların bu talepleri ile birebir fikirde değil” diyerek Ürdünlü yetkililerin bu yaklaşımının Filistin halkına yardımcı olmadığına dikkat çekti. Ürdün’ün Filistinlilere barınak, besin ve hastaneler için materyal sağladığını anlatan Hecava, “Ancak bu kâfi değil. Muhtaçlıkları olan şey, birilerinin İsrail hükümetini bu barbar savaşı bitirmeye zorlaması. Yani burada iki yaklaşım var; biri halkın yaklaşımı, oburu ise hükümetin yaklaşımı” diye konuştu.
‘ABD PARA KAYBEDİYOR, TRUMP İDARESİNİN YAKLAŞIMI DEĞİŞEBİLİR’
Peki, ABD’de yapılan Başkanlık seçimleri Washington idaresinin Gazze ve İsrail’e yönelik siyasetlerinde bir değişime yol açabilir mi? Bu yeni devirde ne beklemek gerekiyor? Bunu şu anda öngörmenin mümkün olmadığını söyleyen Havace, hem Demokratların hem Cumhuriyetçilerin İsrail’e dayanak konusunda tıpkı yaklaşıma sahip olduğunu, İsrail’e takviye olmayı Arap halkları ya da Filistinliler ve çektikleri acılar karşısında birinci sıraya koyduğunu belirtti. Trump’ın ABD’deki ‘önce Amerika’ görüşünü temsil ettiğini hatırlatan Havace, “Önceliği ABD iktisadını güçlendirmeye vermek isteyeceklerdir. Bence Trump, dış politikayı ‘ABD’ye fayda’ bakış açısıyla yönetim edecek ve birinci sıraya ekonomiyi koyacak” dedi.
“Dolayısıyla, Trump idaresi için öncelik, ABD olacak; İsrail ise ikinci öncelik olacak” öngörüsünde bulunan İsam Havace, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Buradaki soru, bunun Filistin’in durumunu nasıl etkileyeceği. Trump, Avrupa ve Çin’den gelen mallara gümrük vergisi uygulayacak. İçteki ekonomik durum, onun için daha kıymetli olacak. Netanyahu için de savaşın maliyeti artıyor. Direniş (güçleri), taleplerinin kabul edilmesi halinde ateşkesi kabul edeceklerini söyledi; lakin bu olmazsa direniş sürecek. İsrail için de maliyet artacak. İsrail’deki ekonomik durum daha da kötüleşecek… İsrail, ABD’nin rastgele bir geri ödeme beklentisi olmadan desteklediği tek ülke. Öbür ülkeler için ise bu daha çok mortgage gibi… Yani, ABD para kaybediyor. Hasebiyle, bu, ABD’nin yaklaşımını değiştirip savaşı bitirmesi konusunda İsrail’e baskı yapması için bir etmen olabilir.”
‘BÖLGEDEKİ ARABULUCU ÜLKELERİN TESİRLERİNİN GÜCÜ ÇOK KÜÇÜK’
Gazze ve İsrail konusunda başta arabulucu ülkeler Mısır ve Katar olmak üzere bölge ülkelerinin yaklaşımını da kıymetlendiren Havace, İran’ı hariç tutarak şöyle konuştu: “Maalesef, bu ülkelerin bölgedeki tesirlerinin gücü çok küçük. Çok güçsüzler ve karar alma sürecine etki edemiyorlar. Yalnızca arabuluculuk yapmaya çalışıyorlar. Temelinde Filistinlilerin tarafından çok İsraillilerin tarafını tercih edeceklerdir; bu, ABD’nin tesiri olarak düşünülebilir.” İran’a farklı bir parantez açan Havace, İran’ın direniş güçlerini desteklediğini ve ‘ABD ya da İsrail’in kendilerinden yapmasını istediği şeyleri yapma konusunda direniş güçlerine hiçbir vakit baskı yapma niyetinde olmadığını’ belirtti. Havace, “İranlı yetkililer, direnişin yapmak istedikleri ile tıpkı doğrultuda ve direnişi külliyen destekliyor” dedi.
‘TÜRKİYE HÜKÜMETİ KELAMLI OLARAK FİLİSTİN’İ DESTEKLİYOR AMA…’
Peki, Filistinliler, Gazze ve İsrail konusunda Türkiye hükümeti ve toplumunun yaklaşımını nasıl kıymetlendiriyor? “Türkiye’deki durum kimi Arap ülkelerinde olana çok benziyor. Halk nezdinde bir tavır var; bu, direnişi de destekleyen bir tavır ve Filistin halkının yanında. Yalnız sol ya da sağ değil; bütün bir halk olarak…” diyen Havace, hükümetin yaklaşımına ait şöyle konuştu: “Ancak, Türkiye hükümeti olarak değişik bir tavır var. Kelam olarak Filistin’i destekliyor ancak pratik olarak baktığınız vakit İsrail’i destekleyen en kıymetli damarlarından biri yakıt konusunda hâlâ devam ediyor. Yalnızca yakıt değil, değişik yerlerde, Türkiye’den ihraç edilen, değişik yollardan hâlâ Türkiye’den İsrail’e giden gemiler var. İsrail’e gönderilen birtakım gemiler, yakıtlar hâlâ Türkiye’deki limanlardan çıkıyor. Hatta kimi askeri şeyler de olabilir, yalnız tahminen kıyafetler de değil. Bu bir çelişki.”
Havace, bu durumun Filistinlilerin nezdinde nasıl karşılık bulduğunu ise şöyle anlattı: “İnan; halk görüyor, biliyor. En azından halk şaşkınlık içinde. Bu bir çelişki. Zira genel olarak hükümetin tavrı; kelam ile Filistin’in yanında lakin pratikte öteki bir şey var. 13 aydır bu savaş, bu hücumlar sürerken halk her şeyi görüyor, her şeyin farkında. Bu, yalnızca Türkiye’de olan bir durum değil. Bu, Mısır ve Ürdün üzere kimi Arap ülkelerinde de olan bir durum.”
‘FİLİSTİN’LE DAYANIŞMA HAREKETLERİNDE NİTELİK OLARAK DEĞİŞİM VAR’
Dr. İsam Havace, son bir sene içinde dünyanın pek çok yerinde düzenlenen Filistin’le dayanışma hareketlerinde ise nitelik olarak bir değişiklik olduğu görüşünde. Bunun fark edilebildiğini anlatan Havace, “İnsanlar, Filistin’in gayretinin nasıl bir şey olduğunun net olarak farkında. Buna bir periyot için değil stratejik olarak bakmak gerekiyor. Uzun vadede çok değerli bir tesir yaratabileceğini iddia ediyoruz. Bu dayanışma hareketleri, birtakım ülkelerde kimi partilerin seçimlerde gerilemesinde tesirli oldu” diyerek ABD’de yapılan son seçime işaret etti. Havace, “Oradaki beşerler Trump’ı sevdiğinden ya da dayanak verdiğinden ona oy vermiş değil. Demokrat Parti’ye oy vermediler zira İsrail’e olan dayanağını cezalandırmak istediler. Bu, ABD’de görülen bir tesir olabilir” müşahedesini paylaştı.
İspanya üzere ülkelerin Filistin devletini tanıma kararında da misal bir tesirin izlerini görmenin mümkün olduğunu anlatan Havace, “Özellikle Avrupa’da Filistin halkının yanında ya da karşısında durmak ahlaki bir sorun oldu” diye konuştu.
NETANYAHU VE ‘YENİ ORTA DOĞU’ HAYALİ
Peki, Gazze ve İsrail’in işgali altındaki Filistin topraklarında ateşkes ve kalıcı, adil bir barış nasıl mümkün olacak? “Filistin sıkıntısının tahlili ufukta görünmüyor; bu, vakit ister” diye konuşan Havace, ateşkes koşullarını şu sözlerle lisana getirdi: “Bu hücumlar duracak; bilhassa başta Gazze olmak üzere Filistin halkı göç ettirilmeyecek. Filistinliler bu noktada bunu kabul eder zira en azından İsrail’in 7 Ekim’de başlattığı savaşın maksadı gerçekleşmemiş olacak. Biz karşıtını başarırsak bu bizim için olumlu bir nokta. Bunun yanı sıra, İsrail’in bölge için yeni Orta Doğu hayalinden vazgeçeceği bir noktada olmamız lazım. Zira Netanyahu bu savaşı başlattığında hayalinde yeni bir Orta Doğu çizmek vardı.”
Havace, kelamlarına son verirken, Netanyahu’nun bu Orta Doğu hayalinin içeriğini şu sözlerle anlattı: “Bu yeni Orta Doğu’da Filistin davası diye bir şey olmayacak, Filistinliler geri dönmeyecek, Filistin devleti olmayacak. Arap ülkeleriyle ekonomik iştirak kurulacak ve bu ülkelerle bağlar normalleştirilecek. Bölgede en nüfuzlu, en tesirli ve yetkili olan İsrail olacak. ABD’nin de yardımıyla bu türlü bir Orta Doğu hayal ediyorlar.”
