CHP lideri Özgür Özel’in normalleşme davetleri, Türkiye’nin siyasi atmosferinde kıymetli bir tartışma konusu oldu. Bu davetler, siyasi kutuplaşmanın azaltılması ve daha yapan bir diyalog ortamının yaratılması gayesiyle yapılmış olsa da Özel, parti içindeki birtakım muhaliflerce eleştiridi.
Eleştirilerin temelinde, sert muhalefet beklentisi, ittifak ve koalisyon endişeleri ile parti içi dinamikler yatmakta.
Özel’in bu tenkitlere karşı verdiği karşılıklar, olağanlaşma sürecinin siyasi uğraştan geri adım atmak manasına gelmediğini ve iktidarın yükünü sırtlanmak üzere bir niyet taşımadığını vurgulamakta.
Konuyla ilgili Birgün muharriri Ateş İlyas Başsoy dikkat çeken bir yazı kaleme aldı.
Özel’in davetini ABD seçimleriyle örnekleyen Başsoy, “Trump neden kazanır, Kamala neden kaybeder” başlıklı yazısında şunları kaydetti:
“Bu yazıya “Özgür Özel kime olağanlaşıyor?” yahut “Yeni bir devrin eşiğinde nasıl muhalif olunur?” başlıklarını da verebilirdim. Şu anda pek farkında değiliz fakat Amerikan seçimleriyle bir arada dünya yeni bir çağa girdi. Bu yeni çağın kestirim edemeyeceğimiz kadar müthiş sonuçları olabilir ve tedbirler almak için bugünden başlayarak daha fazla baş yormamız kural.
Moda bir sözcükle başlayalım: Normalleşme… Büyük çoğunluk olağanlaşmayı “Erdoğan’ın iktidarını normalleştirme” olarak algılıyor. Bu sözcüğün yapıştığı kişi olarak Özgür Özel muhalif vatandaşlardan ağır tenkitler alıyor. Bir pencereden bakarsak, çok saçmalığın ve haksızlığı olduğu bir ortamda olağanlaşmak abes. Tıpkı pencere bize muhaliflerin vazifesinin zıtlaşmak, karşı çıkmak, isyan etmek olduğunu gösteriyor.
NORMALLEŞME NEDİR
Öte yandan olağanlaşma neden tek manalı bir sözcük olsun? Olağan olan adil, tertipli, özgür bir ülkede yaşamaksa, olağanlaşmak hepimizin isteği değil mi? Türkiye nasıl olağanlaşır? Gelir dağılımı adaletsizliği azaldıkça, orta ve alt gelir kümesi zenginleştikçe, bu zenginleşmeyi mümkün kılacak kısa vadede denetleme sistemleri, uzun vadede eğitim ve kültür siyasetleri dünya standartlarına yönlenince… Bunlar bir anda olmasa da, en azından geminin istikameti buraya çevrildiğinde olağanlaşma süreci başlamış olur. Bu türlü bir olağanlaşmaya kim itiraz eder?
“ANADOLU’NUN SESİ”
Halısının altı oldukça kabarık ülkelerde bu süreçleri işletmek sıkıntı. Bugün ismi Türkiye olan topraklarda toplam nüfusun dörtte birini aşan oranda Ermeni, Rum ve Yahudi vatandaşlar vardı. Onlardan boşalan yerlere Anadolu’da kalanlara göre daha donanımlı olan Balkan ve Kafkas göçmenleri yerleşti. Muhacir ve yerlinin; tahsilli ile cahilin gayreti yüz yıldır devam etti. AKP yok sayılan, küçümsenen ve hor görülen “Anadolu’nun sesi” olarak yükseldi.
∗∗∗
1970’lerden 2010’lara kadar, bir köylü, köylü olmaya devam ederek nasılsa sahip olduğu meskeninin rant bedeliyle kentte tutunabiliyordu. Anadolu köylülerinden büyük kentlere yığılan örgütsüz nüfusu cami ve hemşeri derneklerinde yakalamak mümkündü. Son on beş yılda bu iç göç yavaşladı ve büyük kentlerde birinci defa “kendini İstanbullu (veya İzmirli, Bursalı) hissedenlerin oranı yüzde 50’nin üzerine çıktı. AKP ben yahut bir diğeri sihirli reklamlar yaptığı için değil, bu sosyolojik tabanı kaybettiği için yenildi.
“ADINI SİZ KOYUN”
Ama atı çalan Üsküdar’ı geçti ve Kamala tipi kusurlu muhalefetin de takviyesiyle AKP yasama yürütme ve yargıda tüm kaleleri ele geçirdi. Bugün AKP dediğimiz mikro grup, toplumsal bir sonuç değil. Yüksek kontrol kabiliyeti, birebir oranda yüksek manipülasyon imkânları, kanunlar ve silahlarla korunan bir üst güç. İsmini siz koyun.
Böyle bir gücü nasıl yeneceğimizi bilmek için öncelikle bu gücün neyle beslendiğini anlamamız gerekiyor. AKP tıpkı Trump üzere, yeninin ve tarihin istediği yerini alıp paketliyor ve bu paketi ortaya atıyor. Aslında paket yalnızca bir araç. Husus Abdülhamid olabilir yahut 12 ada yahut İstanbul Mukavelesi yahut kayyum… Çok farklı bahisler olsalar da, hepsinin paketlenme nedeni tıpkı: Çatışma. Zira çatışma varsa rating de var. Türkiye yahut ABD üzere ülkelerde binlerce çatışma konusunu piyasaya sürebilirsin. Bu bahislerin her biri kendi içinde kıymetlidir ancak iktidarlar bu mevzuları çözmek için değil sömürmek için kullanırlar. Sonuçta telefon şebekeleri üzerinden yüksek kontrol kabiliyeti elindedir, istediği bilgiyi istediği vakit, istediği formda kullanabilir ve yüksek manipülasyon imkânlarıyla yayabilir.
“KAMALA CHP’NİN DÜŞTÜĞÜ TUZAKLARA DÜŞTÜ”
2020 Amerikan seçimlerinde tuhaf bir tecrübe yaşadım. Biden’ın seçim kampanyasını yürütenler beni aradılar ve 2019’da CHP için hazırladığım Radikal Sevgi Kitabı’ndan yararlanacaklarını söylediler. Kampanya harfiyen kitaba uygun geçti. Bir Trump’ı görmezden gel, iki Trump’ı sevenleri sev ve üç Twitter’dan çık. Radikal Sevgi Kitabı’nda kampanya formülleriyle ilgili de şu hususlar vardı: Asla kamplaşma, kibirli olma, alaycı olma, yüksek siyaset konuşma ve velvelelere kapılıp telaşlanma… Kamala bu seçimde üstteki unsurların neredeyse büsbütün zıddını yaptı: Geçmişte CHP’nin de düştüğü bu tuzakların tamamına düştü. Daima “Anti Trump Kampı”na konuştu, ders verir üzere üst kavramlardan bahsetti ve bu nedenle kibirli ve alaycı bir imaj verdi. Epey yanılgı nasıl yapıldı anlamıyorum. 2020 Biden kampanyasındaki birçok insan 2024’te de etkindi. Onları tam da Trump’ın isteyeceği formda çatışma tuzaklarına düşüren ne olabilir? Yoksa sorun “Twitter’dan çıkamamak” mı?
“AKP SEÇMENİ NE ANLIYOR”
Özgür Özel “normalleşme” kavramını nasıl anladığını tam bilmiyorum. Radikal Sevgi kitabını okudu mu, yoksa birtakım örtüşen halleri rastlantısal mi, haberim yok… Normalleşmeden anladığı elini sıkarak, hürmet ederek Erdoğan’a bir cins “Koca Ağabey” misyonu yüklemekse bu yapılacak en büyük kusur olur. Özel kafayı Elon Musk’ın X’indeki atmosfere takar ve çatışma noktalarından beslenirse kapandaki peyniri yutar. Fakat tahminen de yüzünü Erdoğan’a değil de, Erdoğan’la büyülenmiş seçmen kitlesine, kardeşlerimize, yoldaşlarımıza çevirip, bariyerleri aşarak oradaki beşerlerle gönül köprüleri oluşturmaya çalışıyor. O denli ise bunu biraz daha bariz yapmalı. Zira ben şu anda neye ve nereye “normalleştiğini” anlamış değilim, AKP seçmeni anlıyorsa ne ala.
AKP artık köyden kente göçün yarattığı toplumsal faylardan beslenemiyor lakin çatışma kültürü yaratmakta hiçbir vakit olmadığı kadar deneyimli ve ehil.
“ÖZEL NE YAPMAK İSTİYOR”
Türkiye’nin olağanlaşmaya nitekim muhtaçlığı var. Bunun yolu AKP’yi bir an önce sosyolojik dönüşümün gereği olan noktaya, yani öfkeli varlıklı ihtiyarların yüzde 1 alan partisi haline getirmeye çalışmak. “Özgür Özel çok yanlış yapıyor” korosuna katılmadan evvel, tam olarak ne yaptığını daha düzgün gözlemlemeliyiz.”